Borduren

Borduren

Menselijke eigenschappen zijn divers, ze lopen van bestiaal tot hoge schoonheid. Over de slechte eigenschappen van de mens wil ik het niet hebben. Dat krijg je dagelijks via het nieuws te verstouwen. Ik wil het over schoonheid hebben. Maar niet over de hogere kunsten van mensen met artistieke talenten. Ik wil het hebben over de kunst van gewone mensen en dan met name borduren.

Handwerken of borduren

Borduren gebeurt nog steeds. Het is populair, alleen al in Nijmegen heb je drie winkels waar je terecht kan met je behoeften op dat gebied. Je kunt het kunst noemen, handvaardigheid lijkt me een betere omschrijving. Bij borduurwerk gaat het om de schoonheid van het eenvoudige, hoewel je dat op dit schilderij niet ziet. Over het algemeen spreekt men van volkskunst als het om de gewone man of vrouw gaat. In dit geval borduren, maar het kan ook pottenbakken zijn, boetseren, houtsnijwerk. Wat er uitspreekt is de creativiteit van een gewoon mens.

Borduren

In deze foto kan je zien dat de steken strak tegen elkaar zitten, geen ongelijke steken, geen trekkende stof. Het patroon is klassiek, ik denk niet dat het zelf verzonnen is. In dit product zit aandacht, schoonheid, veel tijd en waarschijnlijk heel veel gedachten over wat die dag in haar leven gebeurde of wat er allemaal nog gedaan moest worden. Ik zie de vrouw (borduren was traditioneel vrouwenwerk) voorover gebogen, in het licht van het raam of een kaars, steek voor steek het werk vormgeven. In een tijd dat langzamer leven de norm was.

Borduren is volkskunst

Over het algemeen bepaalde het materiaal dat beschikbaar was de borduurstijl. Over de hele wereld zijn dan ook verschillende stijlen ontstaan. Bijvoorbeeld zijdeborduurwerk is ontstaan in China. Logisch, die hadden zijderupsen. In de Noord-Europa hadden we geen zijderupsen, wel vlas. Vlas heeft een sterke vezel heeft en is geschikt is voor ajourwerk. Dat is een vorm van decoratie met openingen. Het komt uit het Frans. Ik heb dat niet van mezelf, ik heb het opgezocht. In Engeland gebruikten ze wol en daar ontstond het crewelborduren. Dat is oppervlakteborduren met wol. Katoen gebruikte men waar het groeide, dus Egypte, India en de katoenplantages van de zuidelijke staten van Noord-Amerika.

Ouderdom

Borduren gaat ver terug. Mensen maakten naalden van botten en garen maakte men van plantaardige of dierlijke materialen. Er zijn stukken borduurwerk gevonden die duizenden jaren oud zijn. Wat in Europa in de Middeleeuwen belangrijk was, was geborduurde kerkkleding. Dat had zelfs een naam opus anglicanum. Het is zeldzaam, want bisschoppen werden vaak in die rijke kleding begraven. En de reformatie pakte voor dat borduurwerk ook niet goed uit.

Ik heb altijd een warme belangstelling voor Pausen, vooral voor hun ondeugden. Paus Innocentius zondigde minimaal tegen de hoofdzonde Hebzucht. Vermoedelijk ook tegen onkuisheid, dat was althans vrij normaal voor de beroepsgroep zo rond 1200.

Opus anglicanum en hebzucht

Paus Innocentius IV was een groot verzamelaar van kerkelijke kledingstukken. Een Vaticaanse inventarislijst uit 1295 vermeldt 113 stukken in opus anglicanum.  Aan de mening van Franciscus van Assisi, dat hebzucht gevaarlijk was voor de ziel, had die paus geen boodschap. Meestal ging het om kazuifels. Daar zit veel, heel veel tijd en materiaal in. In ruim tien jaar pausschap liet hij elk jaar uit Engeland tien tot elf kazuifels komen. Het maken van zo’n ding (zie voorbeeld) kost toch gauw een jaar. Die man moet een volledig nonnenklooster dag in dag uit aan het werk gehouden hebben voor een pak dat hij misschien een keer per jaar droeg. Dat lijkt mij een prima voorbeeld van hebzucht.

Hier vind je mijn contactformulier

Zo ga je naar mijn persoonlijke Facebook

Dit is mijn instagram account.

Op TikTok vind je me ook